“Kakıç” isimli aletin adı neden kakıçtır? Dünyada başka konu kalmamış gibi neden ben özellikle bu kelimenin kökenlerini merak ediyordum?

Aslında hepsi bir dalgıç olarak bir tık hafiften rezil olduğum kısa bir anıya dayanıyor:

Dalış teknesinde otururken “kakıç-ı” uzatmamı isteyen arkadaşa “kakıç” kelimesini ilk defa da duyduğum için bir şaşkınlıkla, burada sadece uzun bir çubuk ve bir çekiç görüyorum, çubuğu istese çubuk derdi herhalde onun yöresinde çekiçe böyle sesleniliyor diye düşünerek çekici uzattım. Ama istediği adı kakıç olan uzun çengelli çubukmuş. Duygu içeren hızlı cevabı ile benim yanlış seçimi yaptığımı belirtmesiyle kakıcın ne olduğunu öğrendiğim kısa bir andı.

Böyle normal bir anda denizcilik konusunda böyle basit bir çubuğun adını bilmeyişim beni çok şaşırtmıştı. Olay sonrası dalış teknesinde yaptığımız hızlı beyin fırtınamız sonucu bunun Onomatopoeia (ses kökenli) olarak, kullanılırken çıkardığı tık tak klik klak (çıkartabileceği sesler için uydurduğum rastgele yazılışlar) gibi sesler, ve itmek kakmak gibi halk arasında biraz da denizcilik argosu sayılabilecek eklerle birleştirilerek oluşturulduğunu varsaymıştık.

Ama dipteki kabarcık durur mu, illa bir yere varacak. Çünkü bu hiçte yeterli hissettirmedi bana. Klavyemi şarj edip bu konuya bir dalış yapmalıydım. Şansıma oldukça kısa bir araştırma sonucu tatmin edici bir noktaya ulaştım. Bloğun en kısa yazılarından birine hoş geldiniz!

TDK’ya göre “kak” ve “kakmak” farklı anlamlara sahip.

Ama kakmak kelimesinin -mak eki bir şeyin yapılmasını temsil ettiği ve “kakmak” kelimesinin anlamında da eklerle değişen ama anlamı burgulayan hallerini gösterdiği için, bu aslında TDK’ nın “kak” kelimesi için yetersiz bir tanım yaptığını gösteriyor.

Peki “-ıç” nereden geliyor? Bu kısmı teknedeki beyin fırtınamızdan; baktığımızda çeşitli el aletlerinde onun işini veya iş yaparken ki seslerini temsil eden ekleri aldığını görmek mümkün. Burada benim teorim “-ıç” eki ise Türkçede “X bir işe yarayan alet” tarzındaki anlamı katıyor. Bir örnek olarak çek-iç’ i sayabiliriz diye düşünüyorum.