Tütün nargile içmek popüler bir aktivitedir, nargile sistemiyle dalış yapmaksa çok başka bir şeydir, nargile sistemiyle düzgün dalış yapmak ise çok bambaşka bir hikayedir.

Nargile dalış sistemleri, satıhtan ikmalli dalış sistemlerinin bir türüdür. Tarih sahnesine bakıldığında, dalışın en ilkel zamanlarından insanların suya atlayıp kafasını suyun altında tutarak yüzmeye başlamalarından beri büyük ihtimalle herkesin düşündüğü bir sistemdir. Görünmemek için suyun altında ağzında şnorkel mantığında bir kamış parçasıyla yüzen savaşçıların zamanından Aqua Lung’ ın sahneye çıkışına kadar havayı yukardan bir hortumla iletmek tek yolmuş. Günümüzde bu mantığı içeren her bir modeli satıhtan ikmalli dalış sistemi çatısının altında toplamışız. Ama bugün nargile dalışı dendiğinde özellikle ülkemizde sanki bu ikisi aynı şey değilmiş, nargile dalışı çantada keklik bir olaymış gibi bir yaklaşım var. Doğa kanunlarına karşı gelerek hayatta kalamayacağımız bir ortamda doğa kanunlarına göre yapamayacağımız aktiviteleri yaparken hiçbir şekilde riskleri küçümseyemeyiz. Bu üstünlüğü katan avantajımızı bir an bile kaybetsek yaşamı sürdürme özelliğimizi de kaybediyoruz. Nargile dalışını basit gören bu bakış açısı aynı zamanda dünyada da her yere yayılmış durumda.

Bir satıhtan ikmalli dalış sisteminde (SİDS/ surface supplied diving system – SSDS) en basit haliyle dalgıcın solunumunu, yüzeyden içine hava verilen bir hortumla gerçekleştirmesidir. Peki SİDS ve nargile arasında niye bir fark var gibi?

Çizgi Nerede?

Nargile dalış sistemleri, Surface Supplied Breathing Apparatus – SSBA (Satıhtan ikmalli Solunum Aparatı)  veya SNUBA (Surface Nexus Underwater Breathing Apparatus – SNUBA (aslında bir markadır)) olarakta sıklıkla anılır. SİDS dediğimizde aklımıza gelen sistemle arasındaki fark, bir SİDS sisteminin daha fazla kontrol mekanizması ve koruma sağlamasıdır. Nargile dalışı konusunda dünyada rekreasyonel olarak bile hiçbir sertifikasyon ya da standartlar oluşturan bir kuruluş yok. En iyi durumda bu tür ekipmanları üretenlerin kullanım kılavuzları, videoları var. Aslında burada yanlış olan pek bir şey yok gibi, tek yapılması gereken şey hortuma hava pompalayacak kompresörün bir enerji kaynağıyla çalışmasını sağlamak ve dalgıcın regülatörü ağzında tutmaya devam etmesi. Nargile sistemleri yazılı olmayan genel bir kural olarak sadece dekompresyonsuz limitlerde kullanılır (en azından, neredeyse hiçbir yerde yazılı olmayan). Bu durumda hava kaynağı olan kompresör çalışma sürekliliğinde bir sorun yaşarsa hortum uzun olduğu için ve zaten NDL (Non Decompression Limit) içinde de olduğunuz için hortumun içinde kalan birkaç nefeslik hava ile satıha yükselebilirsiniz. Kompresör elektrikle çalışıyorsa zehirlenme riski de yok zaten, şöyle bir bakınca bir EGS de gerekmiyormuş gibi gözüküyor. Temelde pek de bir karmaşıklığı olmayan basit bir mevzuymuş o zaman bu değil mi?

Nargile Dalış Sistemlerinin Bileşenleri

Nargile dalış sistemleri temelde bir hava kaynağı, hortum ve regülatörden oluşuyor. Daha fazla emniyet için pony tüpler ve emniyet kemeri gibi daha fazla yardımcı araçlarda bu sistemde yer alabilir.

-Hava Kaynağı

Bu sistemlerde hava kaynağı olarak sıklıkla bir alçak basınç (low pressure – LP) kompresörü kullanılır. Bu alçak basınç kompresörleri taşınabilir ya da sabit olabilir. Planlanan derinliğe ve hortumun uzunluğuna göre 30 ve 100 psi arası bir basınçla hava verirler.

Taşınabilir modeller günümüzde sadece tekerlekli olmakla kalmayıp aynı zamanda pilli ve su üstünde yüzen modeller olarakda karşımıza çıkıyor.

Kompresörler havayı sağlamak için yakıt ya da elektrik kullanabilir. Elektrikli kompresörler bir gemiye sabit olabilir veya portatif yüzen kompresörlerde olduğu gibi pille çalışabilir ve yakıtlı kompresörlerden daha sessizlerdir. Çoğu kompresör kullanım sırasında sabit oldukları için kısıtlı bir hareket alanı sunarken, portatif versiyonlar siz yüzdükçe peşinizden gelerek geniş bir hareket alanı sağlar. Pilli versiyonların pilleri kolayca değiştirilebilir ve teknede şarj edilebilir. Yakıtlı kompresörlerde egzozdan dışarı karbondioksit atıldığı için yetersiz bir planlamada zehirlenme riski vardır ve kompresörün çalışırken duracağı yer dikkatli seçilmelidir. Kompresörün egzoz çıkışının, her zaman hava girişine ters olacak şekilde rüzgarın gidiş yönünde olmasına dikkat edilmelidir. Yanlış yapım, hatalı konumlandırma, yetersiz denetim veya güvenlik önlemleri nedeniyle dalgıçların zehirli dozlarda karbon monoksit soluyarak zehirlendiği veya öldüğü çok sayıda olay olmuştur.

Bu tür kompresörlerde sıklıkla tercih edilen bir özellik ise yağlamaya ihtiyaç duymamasıdır. Kompresörler pistonlu veya diyaframlı olabilir. Modeline bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle diyaframlı kompresörler daha düşük bir basınca sahip olurlar ve yağlama gerektirmezler. Pistonlu kompresörler, diyaframlı kompresörlere göre daha yüksek basınca sahip olurlar ve yağlama gerektirirler. Bu tür kompresörlerde filtreleme sisteminin durumu, yağın üretici gereksinimlerine göre ve insan sağlığına etkisi göz önüne alınarak seçilmesi çok önemlidir. Yağsız sistemlerde ise, bu özellik diyaframların bir tür kayganlaştırıcı teflon tabakası kaplanmasıyla sağlanır. Teflon, aslında aynı selpak ya da Jeep gibi bir markadır. Bu kaplamaların tam adı PTFE kaplamadır. Bir tür floropolimer (fluoropolymer) olan PTFE’nin açılımı  politetrafloroetilen’dır(Polytetrafluoroethylene).

Nargile kompresörleri sıklıkla rezerve tankları da içerirler. Çoğu kompresörde motor ve tank kısmı gövdede sabit olarak bulunurken yüzen portatif kompresörlerde hortumla dalgıç ile arasında olacak şekilde konumlandırılabilir.

Rezerv tankı, hava akışının sabit bir basınçta düzenli olarak sağlanmasını sağlar. Motorda ani bir terslik çıkmasında ya da çalışma hızında bir düzensizlik olmasında bunun dalgıcın solunumuna aniden yansımamasını sağlar. Yoğun aktivite yapan bir dalgıcın nefes alma hızı kompresörün hava sağlama kapasitesini geçebilir, rezerv tankı bu durumda da gereken havanın sabit bir şekilde sağlanmasını ve dalgıcın sorun yaşamamasını sağlar. Ayrıca rezerv tankı giren hava genişleyerek soğumasını da sağlar. Ama bu rezerv tankları büyük değildir ve motorun aniden durması sırasında dalgıca kısa süreli bir alternatif olurlar. Rezerv tankının kapasitesini acil durumda bir hava kaynağı alternatifi olarak varsaymak, planlanan dalışa ve dalgıç sayısına göre gözden geçirilmesi gereken önemli bir faktördür.

Bu tür sistemlere dinamik sistem denir. Dinamik sistemlerde hava mekanik bir araçla sağlanır. Elektrik veya yakıtla çalışan bir kompresörün hava verdiği bir sistem dinamik sistemdir. Pasif sistemler ise havanın sıkıştırılmış bir kaynaktan sağlandığı sistemlerdir, yani hava sağlanması için sürekli hareket eden parçalar yoktur.

-Hava Hortumu

Nargile dalışında sığ derinlikler amaçlandığı ve hortumun dolanmasını önlemek için yüzen (pozitif yüzerliliği olan) hortumlar kullanılır. Kullanılan hortum yüksek dayanımlı birkaç kat kaplamaya sahiptir. Bu sayede sürtünmeye, güneşe, tuzlu suya, bükülmeye ve dolanmaya dayanır. Dalışta kullanılan hortumlar, atölyelerdeki kompresörlerin hava hortumlarına benzer özellikler taşımaz ve asla doğaçlama bir hortum bu iş için kullanılmamalıdır.

-Regülatör

Nargile dalışında kullanılan regülatörler SCUBA regülatörlerinden farklıdır. Bu regülatörler sadece ikinci kademe regülatörden oluşurlar ve asıl farkları daha düşük basınçta çalışmalıdır. Bir nargile dalışı regülatörü 30-100 arası bir psi ile çalışırken 100-250 psi arasında bir basınçla çalışan scuba regülatörü eğer bir nargile dalış sistemine bağlanırsa çalışması için gerekenden çok daha düşük bir basınç olduğu için üzerinde bir modifikasyon yapılmadan kullanılamaz. Eğer model bu modifiye için uygunsa hedeflenen basınca uygun yayın bir yetkili tarafından takılması ve test edilmesiyle kullanıma uygun hale getirilebilir.

-Emniyet kemeri

Bir emniyet kemeri ya da koşum takımı, hortumun bir ani çekilme durumunda regülatörün dalgıcın ağzından çıkmasını bu gerilmeyi dalgıcın vücuduna yayarak ve sadece regülatöre ulaşmasını önler. Bele ya da göğüse takılabilirler. Emniyet kemerine alternatif olarak dalgıçlar sıklıkla hortumu ağırlık kemerine düğüm atarlar ya da kendi bellerine hafif bir düğümle dolarlar. Bu tür pratikler hortumu düzenli olarak aynı yerinden büktüğü için hortumun o bölgedeki dayanımını hızla azaltır ve ağırlık kemerine bağlanması, eğer ağırlık kemerinizi atmanız gerekirse atamayacağınız anlamına gelir. Bu geniş, boş ve iyi görüşlü bir alanda yapılan rekreasyonel dalışlar için belki öncelik taşıyan bir kritik değildir ama düşük görüşlü, rastgele engellere sahip olan bir ticari dalış için yüksek önem taşır. Ağırlık kemeri negatif yüzerlilik sağlama görevi taşımasına rağmen, yapısı gereği bir kemer olduğu için dar bir alanda şansız bir günde takılma riski de taşır. Eğer bir ekstra yüzey-dalgıç arası iletişime de sahip değilseniz araştırma istatistiklerinin bir parçası olmak için tek gereken şansız bir gündür.

-Yedek Hava Kaynağı

Nargile dalışı sırasında bir kompresör tersliğinden oluşabilecek kazaları önlemenin çözümü bir acil durum hava kaynağıdır. Sıklıkla pony ya da bailout tüpü olarakta bilinir.

Uygun bir acil durum tüpü (egs) bir panik çıkışını yüzeye doğru yavaş bir yolculuğa dönüştürür. Tüm ekipmanların toplam maliyeti ile karşılaştırıldığında, maliyeti nispeten küçüktür. Acil durum hava kaynağı planlanan dalışın derin noktasından yüzeye çıkarken geçecek süreden daha fazla hava içermelidir.

Nargile Sistemlerinin Kullanıldığı Alanlar

-Endüstriyel dalış

Nargile sistemleri günümüzde dünyanın her yerinde (evet gelişmiş ülkelerde bile) kullanılan sistemler. Gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde sıklıkla ticari dalışta (özellikle ekstra güvenlik ekipmanlarından taviz verilerek) kullanıldığını görebiliriz. Planlanan operasyon yoğun bir çalışma içermese bile ve hatta bir yasa ile kısıtlama getirilmemişse bile bence bu yanlış bir pratik.

-Bilimsel dalış

Bilimsel dalgıçlarında sıklıkla nargile sistemi kullandığını görebiliriz. Bazı durumlarda endüstriyel dalgıçlardan bile daha da emniyetsiz şekilde nargile dalışı yaptıklarını görmek benim bu konuda en çok şaşırdığım nokta olmuştu. Belki de gördüğüm fotoğraftaki bilimsel dalışa yardım etmek için dahil olmuş bir rekreasyonel dalgıçtı, bilemiyorum. Ama fotoğrafı içeriğinde kullanan profesyonel bir bilim insanıydı. Profesyonel olarak bilimle ilgilenen, öğrenme ve düşünce yeteneği gelişmiş birinden ben böyle bir sunum beklemezdim. Fotoğrafta bir yedek hava kaynağı olmayan dalgıç nargile hortumu regülatörünü üzerine bir emniyet kemerine takmadan ya da ağırlık kemerine ya da beline bile dolmadan direkt ağzında tutuyordu. Tabi fotoğrafın çekildiği anda dalgıçlar tam olarak nasıl bir iş yapıyordu bilmiyorum, ama bu beraberinde birazdan üzerine düşüneceğimiz ikinci bir soru getiriyor.

-Rekreasyonel dalış

Rekreasyonel dalışta özellikle dalış turizminin çok yoğun olduğu Bahamalar, Mısır gibi yerlerde nargile dalışına sıklıkla denk gelinebiliyor. Görüşün çok iyi olduğu, etrafta takılabilecek engellerin bulunmadığı ve hem suyun altında hem üstünde birçok kişinin bulunduğu ve NDL (Non-Decompression Limits) içinde yapılan, ekstra bir yedek hava kaynağı olmadan yapılan nargile dalışları belki de aslında tam da olması gereken yer. Sonuçta bir arıza durumunda hala birkaç nefeslik hava hala hortumda bulunuyor, takılma ihtimali neredeyse yok, bir terslik veya uyarı gerekmesi durumunda hem yüzeyde hem sualtında iletişimi sağlayabilecek ya da fiziksel olarak yardım edebilecek kişiler var. Dalgıçlar muhtemelen bir ticari dalgıç gibi düzenli olarak farklı derinliklere dalmıyor ve düzenli olarak ağır işte çalışmanın yorgunluğundan etkilenmiyorlar, sonuçta onlar turizm bölgesinde tatil modundalar. Bir dekompresyon ihtimalini düşünmeye bile neredeyse gerek yok çünkü hortumun uzunluğundan daha derine inemiyorlar. Sualtında yoğun efor sarf edecek bir işte yapmıyorlar. SCUBA’ya göre çok daha az bir eğitim gerektiyor. Bence nargile dalışı aslında mantıklı bir icat denebilecek tek durum bu.

-Akvaryumlar

Bence en ilginç kullanım alanlarından biri de akvaryumlar. Bir akvaryum dalgıcının görevleri, akvaryumdaki canlıların beslenmesini sağlamak, akvaryumun kendisini ve filtreleme gibi sistemlerin bakımını, temizliğini sağlamak ve tüm canlıların durumunu gözlemlemek, ve yeri geldiğinde akvaryum ziyaretçilerine rekreasyonel dalışlar yaptırmak. Artı olarak her akvaryumda olmayan denizkızı gösterileri de buna dahil. SCUBA dalgıçlarının gözetiminde, serbest dalış yapan bir denizkızı veya nargile sisteminden soluyarak gösteriler yapan denizkızı dalgıçları var. Ama akvaryum başlığının en ilginç kısmı denizkızları değil. En ilginç kısmı OSHA’nın Hosuton akvaryumuna, akvaryuma bakım yapan ve balıkları besleme amacıyla yapılan dalışların bilimsel değil ticari dalış standartlarına uyması gerektiği ve yüzey-dalgıç arası bir iletişim sağlayan bir SİDS sistemi kullanmadığı için 20.000$ dolarlık bir ceza kesmesi. Akvaryumunsa buna itiraz ederek davayı kazanması ve bu konuda bilimsel dalış komünitelerininde desteğini alması.

-Altın tarakçıları, geleneksel avcılar

Çoğu kişi televizyonda nargile dalışı yaparak göl, nehir gibi yerlerde tarayarak altın arayan dalgıçlara denk gelmiştir. Bu dalgıçlar hem kolayca bulanıklaşabilecek sularda hem de yaptıkları işin doğası olarak hareket edebilecek ve dalgıcın sıkışmasına sebep olabilecek büyük taş parçaları içeriyor. Suyun altında ıstakoz, deniz tarağı, patlıcan ve sünger gibi deniz canlılarının avlayan dalgıçlarda dünyanın her yerinde sıklıkla nargile sistemleri kullanır. Bu alanlar nargile dalış sistemlerini doğru kullanıma kısmına gelmeden zaten kendi içlerinde birçok karışıklığa sahipler ama yazının bu kısmına gelene kadar zaten bu alan içinde geçerli olan risk faktörlerine değindik.

Nargile Dalışının Kullanılabileceği Yerler

Aslında şu ana kadar parçaları birleştirebilen bir dalgıç için gayet ortada. Görüşün iyi olduğu, takılma, sıkışma ve dar alan riskinin olmadığı, suyun altında ve üstünde birçok kişinin bulunduğu NDL içinde ve terslik durumunda hortumun içinde kalan havanın yeteceği şekilde kolayca yüzeye ulaşılabilecek yerlerde ekstra bir yedek hava kaynağı olmadan, temel bir eğitimle kullanılabilir gibi gözüküyor. Takılma, sıkışma, dip kalkması ihtimaline, düşük görüşe ve efor sarf ettirecek bir operasyon planı olan yerlerde ise bir yedek hava kaynağının, bir dalış bilgisayarının olması gerekir. Etrafının farkında olmayan ve ani değişimlere hazır olmayan birinin ani terslik durumunda doğru karar vermesi zaten beklenemez. Duruma görede yüzey-dalgıç iletişimine sahip bir FFM (Full Face Mask/ Tam Yüz Maskesi) yani bir SSDS (Surface Supplied Diving System/ Satıhtan İkmalli Dalış Sistemi – SİDS) kullanmak çok daha mantıklı olabilir.

Tamda bu yazıyı yazarken Kirby Morgan’ın M-48 maskesinin satıhtan ikmalli ve iletişimli versiyonunu tanıtan videosunu yayınlaması güzel bir tesadüf oldu.

Doğa kanunlarına karşı geldiğimizde insan sağlığını koruyacak önlemleri arttırmak yapılacak tek mantıklı harekettir. İşin komik kısmı Youtube’da ki çoğu nargile sistemi tanıtım videoları bir SCUBA dalgıcı tarafından çekilmiş Nargile dalgıçlarına SCUBA dalgıçları eşlik ediyor ve bazı videolarda dalış rehberinin sertifikalı SCUBA dalgıcı olduğu vurgulanıyor. Bence bu aslında sistemi öne çıkarmak yerine sadece yetersiz olduğu alanları vurguluyor. Hatta nargile dalış sistemi üreticilerinden bazılarının bile kullanım öncesi temel SCUBA eğitimi önermesi daha da komik. Nargile hortumunun bele ya da ağırlık kemerine bağlı olması konusunda farklı yaklaşımlarda var, mesela altın tarakçıları ağırlık kemerine bağlı olmasını savunduğu bu sayede ağırlık kemeri atıldığında hortumun bir engel teşkil etmeyeceğinden bahsediyordu. Ama olması gereken bir hortumun bir emniyet kemerine bağlı olması. Emniyet kemeri konusunda da hem ağırlık kemeri ile bağlı hem de ağırlık kemerinden ayrı sistemler var. Aslında oldukça basit olması gereken bu konuyu karmakarışık bir hale getirmek için kimse üstüne düşeni yapmaktan çekinmemiş.

Temel Bilgilerin Karışmaya Başladığı Yerler Ve Gri Alan

Nargile dalışı ile ilgili hiçbir yetkili kurumun olmaması ve dünyanın neredeyse her yerinde hakkındaki kısıtlamaların tam olarak çizilmemiş olması aslında büyük bir sorun. Günümüzde her dalgıç dekompresyon hastalığının ve suyun altında havasız kalmaya karşı gereken tedbirlerin önemi konusunda bir bilgiye sahip. Aynı zamanda insanlar olarak sınırları keşfetmeyi ve dalgıçlar olarak da sınırları zorlamayı seviyoruz. Bu, siyah ve beyaz kuralların gri alanda birbirine karışmasına yol açıyor ve mantıklı bir bakış açısından bakıldığında “bu nasıl iş” dediğimiz sahnelere yol açıyor. Bu yazı için araştırma yaparken yerli ve yabancı forumlarda insanların araba kompresörlerinden, atölye kompresörlerinden nasıl doğaçlama nargile sistemi yapılabileceği ilgili başlıklarına denk geldim. Hatta bunu yapıp suyun altında altın arayan veya avcılık yapmaya çalışan birçok dalgıç var.

OSHA ve Houston akvaryumu durumunda da bilimsel dalış yapmayan dalgıçların, bir bilimsel tesiste yaptığı ama bilimsel dalış tanımına girmeyen dalışlarının aslında yaptığı işe bakılarak takip edilmesi gereken standardın seçilmesi gerektiği gayet net. Nargile dalışı konusu aslında hakkında o kadar da karmaşık değil ve bir şey olmaz diye sıklıkla dalışın birçok yanlış alanında eksik şekilde kullanılması trajikomik. SCUBA dalışında ve ticari dalışta bir sürü kuruluş ve onların çizdiği sınırlar varken nargile dalışıyla ilgili siyah-beyaz keskin sınırların yazılı olarak bulunmaması insanların hayal gücünün sınırlarını zorlamasıyla sonuçlanıyor.

Goldgold sitesinde Tom Bryant tarafından yazılmış altın tarakçılarının sualtında sıkışmasıyla alakalı bir kısımda aslında bu yazının formatına çok iyi uyuyor.

****

Tarama yaparken bir kaya tarafından sıkıştırıldıysanız ve bunu anlatabilecek şekilde hala hayattaysanız, muhtemelen insanların oturup dinlemesini sağlayacak bir hikayeniz vardır.

Hiç yaşamamış olanlar için, nasıl olduğunu anlatmaya çalışayım:

Öncesinden bir ses gelmez ve herhangi bir uyarı çok nadiren olur. “Jaws” filmi gibi korkunç, ezici bir ağırlık üzerine çöker ve içgüdüsel olarak kendini kurtarmaya çalışırken midende bir bulantı hissedersin. Kende sakin olmanı söylemeye çalışırsın ancak kayanın bacağını veya kolunu ezmesiyle oluşan acının şoku, çok az kaçış seçeneğin olduğunu farkına varmanla birleşince, hiperventilasyon yapmana neden olur. Nargile regülatörünüzden yeterince hava alamıyor gibi olursun.

Hava hortumunda kayanın altına sıkışmışsa, kendini havasız bir şekilde bulabilirsin! Kendini kurtarmaya çalışırsın ama itebileceğin bir yer yoktur; ve kaya hareket etmez. Şimdiye kadar boğulmadıysan ya da artık çabalamaya devam edemeyecek kadar ağır yaralandıysan; mantık yavaş yavaş geri döner ve kaynaklarının ne olduğu ve kalan seçeneklerin hakkında yoğun bir şekilde düşünmeye başlarsın. “Ne kadar havam kaldı?” “Ben mi sıkıştım yoksa, ekipmanımın bir parçası mı sıkıştı?” “Kendimi kurtarmak için etrafı emerek bir kanal açmak için tarama hortumunu kullanabilir miyim?” “Dalış badim hangi cehennemde?”

Sıkışan bir dalgıcın karşı karşıya olduğu en büyük tehlike zamandır. Havanın tükenmesine ne kadar var? Tüm hayatı nargilenin havayoluna ve tarama motoruna bağlıdır. Bu, tüm tarama ekipmanınızı iyi bir bakım ve onarım durumunda tuttuğunuzdan emin olmak, taramaya doğru bir yaklaşım için ayrıca iyi bir nedendir.

Sıkışmış bir dalgıcın zamana ihtiyacı vardır. Havası olduğu ve kaza nedeniyle ölümcül bir yara almadığı sürece, su altında açlıktan ölene kadar bekleyebilir. Kendinizi büyük kayaların etrafında tararken bulduğunuzda, aşağıdakiler gibi bazı iyi fikirleri takip edin. Bu fikirlerden bazıları size zaman kazandıracak. Bazıları, ilk etapta ciddi sorunlardan kaçınmanıza yardımcı olacaktır. Eğer kötü bir gün geçiriyorsanız, bazıları beladan kurtulmanıza yardımcı olacaktır:

1) Bir badinizin olması her zaman iyi bir fikirdir.

2) Badinizin bir ekstra bir hava kaynağı olmalıdır. Badinizin bel derinliğinde duramayacağı kadar derin bir suda tarama yapıyorsanız, o kişi size yardım etmek için başka nasıl su altında kalacak? Bu, tarama üzerinde fazladan bir nargile hattını ve/veya acil bir durumda gitmeye hazır regülatörlü bir tüplü tankı bile içerebilir.

3) Arkadaşınız inanılmaz bir hulk değilse, büyük kayaları hareket ettirmek için temel araçlara sahip olmalısınız. En azından uzun bir levye ve birkaç takoz.

****

Kendi teknelerinin altını kolayca ve ucuz olarak temizlemek isteyen tekne sahipleri de nargile dalışını pek bir sevenlerden. Yapılan iş her ne kadar basit olsa da doğa kanunlarına birden fazla acil durum planınız olmadan karşı gelmemelisiniz. Sistemin kurması ve depolaması bir SCUBA sistemine göre depolaması daha az uğraştırıcı ve risksizde geliyordur muhtemelen. Yedek bir hava kaynağı, dalış bıçağı, yüzeyde bir yapılan işten haberdar ve desteğe hazır biri gibi temel güvenlik önlemleri olmadan böyle bir işe kalkışmak şansız bir günde ölümle sonuçlanabilir. Nargile sisteminin aksine neredeyse sınırsız harekete sahip SCUBA sistemiyle bile dalanlar, tekne ya da havuz temizlerken takılıp, sıkışıp ölebiliyor, ya da ölümün ucundan dönebilecek anılar yaşayabiliyor.

OSHA ve Houston Akvaryumu konusunda olduğu gibi, akvaryumlarda kendi içinde fikir ayrılığına sahip. Houston Akvaryumu, akvaryum içinde nargile sistemi kullanırken ve internette bunu savunan akvaryum dalgıçlarının tüpün onları kısıtladığını ve etrafa çarpma riski olduğundan bahsederken, ülkemizde akvaryumlarda sıklıkla SCUBA kullanılır. Eminim ki onların da SCUBA sistemini öven argümanları vardır. Dünyanın geri kalanındaki akvaryumlarında kullandıkları yöntem hakkında da bilgi sahibi olsaydım daha detaylı bir karşılaştırma yapmayı çok isterdim. Ama şöyle bir bakınca akvaryum dalgıçları konusu yeterince incelenmemiş ve keskin sınırlar çizilmemiş bir konu gibi duruyor.

Nargile Dalış Sistemlerinin Doğru Kullanımı Nasıl Olmalı

Aslında yazının bu kısmına gelene kadar yazının içinde parça parça bahsettik ama hepsini bir yere toplamak gerekirse;

-Nargile sistemi kendi başına, toplama parçalarla kurulmamalıdır.

-Dalışın amacı ne olursa olsun hiçbir şekilde nargile sisteminde tek başına dalış yapılmamalıdır. Her zaman bir badiniz veya yüzeyde yapılan işten haberdar desteğe hazır bir ekibiniz bulunmalı. 

-Suyun altına her ne amaçla girerseniz girin birden fazla acil durum planı yapmış olmalısınız.

-Kullanılacak regülatör, hortum ve nargile kompresörü bu amaca uygun olarak üretilmiş olmalı.

-Bir ponny tüpü ya da ekstra bir hortumu yapılan plana ve çevre koşullarına göre dalışın bir parçası yapmak ya da yakınlarda bulundurmak bayağı iyi bir fikir.

-Eğer benzinli bir modelse rüzgarın yönüne göre konumlandırmaya dikkat edilmeli, rüzgarın yönünün değişebilmesine hazırlıklı olunmalıdır.

-Nargile kompresörünün çalışmasına hiçbir şartta kimsenin müdahele etmesine izin verilmemelidir. Gerektiği yerde kompresöre ve onun çalışmasını sağlayan ekstra parçalarına uyarılar konulmalıdır.

-Eğer hortumu bele ya da ağırlık kemerine dolama taktiğini kullanıyorsanız sıklıkla bükülen yerlerin çok daha çabuk yıpranacağını ve hortumun dayanıklılık standartlarının tüm bölgelerinde eşit olmayacağının etkisini gelecek planlarınıza katmayı unutmayın.